ม่วน กับ ตั๋วเมือง
วิลักษณ์ ศรีป่าซาง / เขียน และภาพประกอบ
ดนัย ศิริกาญจนากุล ผู้ชอบตัวเมือง / ดูแลตัวอักษรไทย

อีกไม่กี่วันจะถึงวันปีใหม่สงกรานต์แล้ว เราผู้นิยมดูขบวน จะได้ม่วนเพลินตา

ได้เห็นพระเจ้า ได้เห็นนางงาม นางช่างฟ้อน เห็นกระเทยออเจ้าฟ้อนเล็บ ม่วนเสียงฆ้องเสียงกลอง ที่สำคัญคือ เห็นสาวจีนหนีน้ำ พร้อมกับนมฝรั่งเปียกปอน

องค์กรต่าง ๆ ก็ร่วมมือกัน ถือป้ายบอกที่มาสถาบัน แน่นอนป้ายบางส่วนเขียนตัวเมืองหรืออักษรธรรมล้านนา

ปัญหาเกิดขึ้นแน่คือ ตัวเมืองมักเขียนผิด เช่น ผิดเพราะเขียนไม่เป็น ผิดตอนปริ้นท์ ผิดเพราะคนทำแบบไม่แกว่น และ ฯลฯ ที่สำคัญ ถึงแม้เขียนถูก อาจจะผิดที่สำนวน เพราะมันคนละภาษากันระหว่างไทย กับ เมือง

2-3 วันที่แล้ว มีอย่างน้อย 3 รายสอบถามเราว่า “อาจารย์เจ้า คำนี้เขียนเป็นตั๋วเมืองจะใดเจ้า จะเอาเป็นป้ายขบวน”

เราขอตอบกง ๆ ว่า เราเองก็ไม่แกว่นกล้าอะไรนักหนา ของไม่ได้ใช้บ่อยมันลืม ด้วยเราเองมิได้ทำมาหากินกับล้านนาอักขระมานานแล้ว เขียนถูก คนเอาไปทำอาร์ตฯ อาจเขียนผิด

อีกทั้งถ้าบอกไปแล้วผิดพลาด คนคอยฝนปากรอด่ามีเพียบ และคำด่ามักเจ็บมากกก....บางท่านเรารู้จักมักคุ้นกัน เป็นนักปราชญ์ราชบัณฑิต เป็นสังฆะก็มี เราเห็นก็ก้มกราบอย่างปลื้มปีติในความอารี แต่พอเขียนคอมเมนต์ในเฟส เราตกใจมาก

นี่คงเป็นอีกสาเหตุหนึ่ง ทำให้คนไม่อยากเขียนตัวเมืองในที่สาธารณะ

ความรุนแรงของคนคอมเมนต์ต่อท้าย รุนแรงมากกว่า 7.5 ริกเตอร์ เราคิดนะว่า ท่านที่ด่าทอ ล้วนเป็นผู้หวังดีทั้งสิ้น อยากให้คนใช้ตัวเมืองถูกต้อง แต่วิธีบอกกล่าวเหตุใดรุนแรงเช่นนั้น

เช่น "คนมันง่าว, หน่วยงานนั้นง่าว เป็นครูบาอาจารย์อะหยังมาบ่หลวก บลา ๆๆๆๆๆ" โห!! ทำไมถึงอู้บ่ม่วนเช่นนี้

เรื่องเขียนผิด เกิดขึ้นหลายขั้นตอน เช่น ตอนนำไปปริ้นท์ ไปจ้างคนทำป้าย อย่างคอมฯ ของเราก็เช่นกัน พิมพ์อย่าง ปริ้นท์ออกมาอีกอย่าง ส่งความไปให้ผู้อื่นเห็นอีกทีตายล่ะ โดนแน่

ตำรวจวัฒนธรรมมีมากกว่า ส่วนมากจะปากเจ็บ มีบ้างที่พูดให้กำลังใจในความผิดพลาด เรานี้ดีใจสุด ๆ นะ ถ้าเห็นคนแสดงความเห็นปลอบประโลมใจ "ลองใหม่นะจ๊ะ ระวังหน่อยนะครับ ต้องการให้ช่วยอะไร บอกได้นะครับ" น่ารวักกกกก...

เราคิดนะ น่าจะมีองค์กรวัฒนธรรม สร้างเพจสอบถามการเขียนตัวเมืองถูกต้อง เหมือนมีพนักงานรอรับสายอยู่ พร้อมตอบข้อความที่เขียนแบบซัดเด็นลี ทำอย่างนี้น่าจะปัง มีปราชญ์ล้านนาอยู่ประจำการ รัฐบาลเชียงใหม่ออกค่าจ้าง

"สวัสดีเจ้า ต้องการสอบถามอะหยังเจ้า สักครู่โปรดดูในเพจนะเจ้า ขอบคุณเจ้าที่ใช้บริการ...."

นอกจากนี้ยังหารายได้จากการรับจ้างเขียนตั๋วเมืองทั่วราชอาณาจักร รับจ้างทำป้ายตัวเมืองถูกต้อง รับจ้างทำอาร์ตฯ

ถ้าคิดกลับนะ จะเขียนผิดเขียนถูกอย่างน้อยก็ได้เห็น “ตัวเมือง” บนแผ่นป้าย ส่วนจะให้แม่นใจและถูกต้องนั้นค่อยว่ากันอีกที

ของที่ตายไปนาน การฟื้นคืนชีพนั้นอยาก ค่อยเป็นค่อยไป อีกอย่างภาษาสมัยใหม่ ก็มีคำใหม่แทรกอยู่ตลอดเวลา "ไหน ลองเขียนคำว่า ออเจ้า เป็นตัวเมืองกำลอ"

ตัวเมืองและอักขระวิธี ก็มีหลายสำนัก คนนี้ว่าอย่าง คนนั้นว่าอย่าง ปู่จารย์ต่างวัด ลานก้อมต่างลาน มันไม่ใคร่มีมอก แม้แต่ในมหาวิทยาลัยเอง ก็แบ่งเป็นหลายฝ่ายหลายแบบ ขบหัวกัน เหยียดกันในที...ตาหลอด....เห็นละยัง บาดแผลล้านนามันร้าวลึกขนาดไหน

สรุปแล้ว ปีใหม่ปีหวาน คนในวัฒนธรรมล้านนา ร่วมกันปากหวานกันเถอะ ละก้นมะนาวสักพัก จะได้โล้สะเปาม่วน ๆ กัน เหอะ ๆ ! โผล่เรื่องนี้ได้จะใด.

(ขอบคุณภาพพับสาสร้างใหม่จากศิลปินเมืองแพร่ พุทธิคุณ ก่อกอง)