ปลายฝักดาบ
วิลักษณ์ ศรีป่าซาง

คนเฒ่าว่า ปีใดฝนนัก ปีนั้นจะหนาวนักเหมือนกัน แท้ไม่แท้ไม่รู้ บางคืนเริ่มหนาวแล้ว ต้องชักผ้าห่มมาคลุมตัว ที่หนาวตลอดคือเศรษฐกิจเนาะ เห็นเขาขายดาบงามกิเลสกระเทือน แต่ที่สะท้อนอยู่ถับๆ คือเงินในกระเป๋า

เห็นน้ำท่วมกรุงแล้วก็เอ็นดูหมู่เขา แต่ก่อนพอน้ำท่วมก็ด่านายกว่าง่าวเซอะ ปีนี้ท่วมหนักไม่มีใครกล้าด่า เลยด่าคนต่างด้าวว่าทิ้งขยะ ด่าไปด่ามาในที่สุดก็ด่าชาวกรุงด้วยกันว่ามักง่ายทิ้งถุงทิ้งโซฟาอุดรูน้ำ

จ่มเอาบรรยากาศ ทั้งที่บ้านผู้ข้าเคยถูกน้ำท่วมเหมือนกัน เล่าให้เพื่อนฟัง มันก็ว่า “รู้อยู่แล้วว่าเวียงกุมกามเป็นเมืองใต้บาดาล ก็นครใต้พิภพตัวเป็นคนตั้งชื่อ สมน้ำหน้า” ฟังมันว่า

ตอนที่แล้ว เขียนถึงซ่นดาบ มีผู้สอบถามว่า เหตุใดจึงใช้ "ส้น" เราเองชอบคำแรกมากกว่า เป็นคำโบราณเก่าเก็บ ดาบเป็นของเก่าจึงต้องให้สมเปิงควรกัน

เมื่อเห็นซ่นแล้ว ก็ต้องเห็นปลายฝักบ้าง ปลายฝักดาบเมือง ดาบหลูบ หรือฝักมีดหลูบ มีลักษณะต่างๆ กัน ทั้งเหมือนและต่าง

ปลายฝักดาบหวายพอเดาได้ว่าเป็นอย่างไร ดาบใหม่จากลำปางยังรักษาขนบไว้อย่างโบราณ ดาบหลูบเงิน มีรูปทรงอย่างหางปลา 
อย่างเท้าช้าง อย่างโน่นอย่างนี่ ตะมุตะมิ พิจารณากันเอาเองเถอะ

คนซ่อมปลายฝักอย่างสล่าหนุ่มคนเก่ง จึงต้องพิจารณาอย่างละเอียด เพราะดาบจะสำแดงอัตลักษณะเฉพาะถิ่น เรารู้ไว้จะได้เข้าใจดาบได้ลึกซึ้ง บางคนก็ว่า ไม่เห็นจะเป็นไร สอดใบดาบเข้าไปได้ก็โอเค ข้อนี้ก็ไม่ว่ากัน หุมใครหุมมัน

จำได้ว่า เมื่อสิบกว่าปีที่แล้วที่ร้านอ้ายแจ๊ค ย่านงัวลาย เห็นใบดาบกองพะเนิน ใบดาบอยู่ที่ ฝักอยู่ที่ ความที่มีเยอะ อยากได้ฝักใดก็สอดเปลี่ยนกันตามใจ ลืมนึกไปว่า บางทีก็ผิดฝาผิดตัว

ปลายฝักดาบหลูบอย่างพระแสงราชศาสตราประจำจังหวัดกำแพงเพชร แต่เดิมคาดโลหะไม่ใช่ทอง เช่นเดียวกับปลายฝักดาบตระกูลแพร่ ที่หลายท่านว่าดาบหลูบโหลก็คาดทองเหลือง ทองประสม แต่ ณ บัดนาว ปลายฝัก พระแสงฯประจำจังหวัดกำแพงเพชร ปรับเป็นแบบอื่นไปแล้ว

ซึ่งต้องค้นหาความหมายนัยยะ ว่าเหตุใดจึงต้องใช้โลหะนี้แทนเงินหรือทอง ผู้รู้หลายท่าน เช่น อ.ปริญญา สัญญะเดช อ.บัญชา ทองโกมล สารวัตรวรประสิทธิ์ นิยมาภา กล่าวพ้องกันว่า โลหะเหล่านี้น่าจะมีนัยยะทางความเชื่อ อย่างการฝังทองแดงทองเหลือง หรือเงินบนสันดาบ ต้องมีอะไรสิน่า

ทางเหนือเราใช้ทองลูกปืนพระอิศวร (โลหะตรงจุดฟ้าผ่า) เป็นโลหะธรรมชาติ เรียกตองฟ้าผ่า มาตีเป็นมีดแหก เชื่อกันว่าขลังนัก ตัวเราคิดว่า โลหะวิเศษนี้ ต้องทำหน้าที่เตื่อมพิษ ให้กับศาสตรานั้นๆ

เรื่องนิดน้อยแท้ๆ เนาะ "ปลายฝัก" แต่ก็มีอื่นๆ ต้องคิดเพิ่มอีก ตัวเราเองมิใช่สล่า ไม่ใคร่มีภูมิรู้ จึงขอทำหน้าที่หาภาพมาเล่าขานให้ผู้รักดาบได้เห็น ทีนี้ ใครมีดาบก็แบ่งองค์ความรู้ให้เราชมบ้าง อยากรู้และอยากเห็นง่ะครับ.

(ขอบพระคุณเจ้าของภาพถ่ายด้วยนะครับ)