แมลงภู่วิเศษ
วิลักษณ์ ศรีป่าซาง / เรื่อง
ภาพจากคลังภาพ ขอขอบพระคุณเจ้าของภาพทุกท่านครับ

อาจารย์วรเชนท์ คำภีระ (เชน เชียงใหม่) ผู้เชี่ยวชาญเครื่องรางล้านนาและเครื่องรางจากส่วนกลาง นับเป็นท่านแรกๆ ที่ให้ความสำคัญเผยแพร่แมลงภู่ให้เป็นที่รู้จัก หนังสือรวมเครื่องราง “อมตะเครื่องรางแดนล้านนา” จัดพิมพ์เมื่อปี พ.ศ.2552 ลงภาพแมลงภู่ไม้สุดสวย และท่านได้นำลงตีพิมพ์ในนิตยสารอมตะเครื่องรางอีกหลายฉบับ ดูเหมือนท่านจะให้ความสนใจสะสมแมลงภู่ก่อนปี พ.ศ.2550 ด้วยซ้ำ ความชำนาญเรื่องงาแกะ ท่านแกว่นพอๆ กับภาษาญี่ปุ่นเลยทีเดียว

นับแต่นั้นมา แมลงภู่ก็บินโฉมเฉี่ยวในโลกความเชื่อศรัทธามาตลอด จนถึงปัจจุบัน และกลายเป็นเครื่องรางยอดนิยมในที่สุด

นอกจากนี้ยังมีผู้หลงใหลได้ปลื้มกับแมลงภู่อีกหลายท่าน อย่างคุณก้าว เชียงใหม่ คุณกัน ล้านนา ได้จำแนกแยกฝีมือช่างแกะได้อย่างละเอียดแม่นยำ รวมทั้งเรื่องความเก่าความใหม่ก็ใส่ใจอยู่ไม่น้อย

ดังได้เล่าไว้แล้วว่า ผู้เขียนเอง ชอบแมลงภู่ด้วยเข้าใจในตอนต้นว่า เป็นงานแกะสลักงดงาม เหมือนมีชีวิต เก็บสะสมพร้อมๆ กับอู่ติ่ง และอิ่นงาไทใหญ่ ขณะเดียวกัน องค์ความรู้ตอนแรกเริ่มนั้น ประติดประต่อยาก ด้วยว่าเป็นเครื่องรางจากต่างวัฒนธรรม

แมลงภู่ไม้แกะ ผู้ส่งสารเล่าว่า แกะจากไม้ประดู่ดุมเกวียน (ไม้ปะเตาะ) เป็นไม้เนื้อแข็งแห้งสนิท ในตัวแมลงภู่บรรจุปรอท บางตัวบรรจุเข็ม รูปแบบและวิธีการแกะ แตกต่างกันอยู่หลายสำนัก (ซึ่งจะขอเล่าในตอนต่อไป)

เล่ากันว่า ตัวต่อตัวแตนหรือแมลงมีปีกอย่างแมลงภู่ มีธรรมชาติหยั่งรู้บางอย่าง ทั้งแล่นไปหาเหยื่อหรือแล่นเข้าต่อกรกับศัตรูได้อย่างรวดเร็ว จะด้วยเหตุนี้หรือไม่ คนโบราณจึงจำหมายเอาเป็นสัญลักษณ์ทั้งขยันหมั่นเพียร เสน่ห์เล่ห์หลง และการนำพิษร้ายหมายสู่ผู้ต้องการจะให้มีอันเป็นไป ที่แปลก แมลงภู่ "ดลให้โจรกลับใจ"

เมืองฝาง ปี พ.ศ. 2516 ใช่ว่าจะอยู่ไกลลึกลับจากป่าซางบ้านเรา ปีนั้นเราอายุ 14 ญาติผู้หนึ่งอพยพหนีความทุกข์ยากจากป่าซาง ไปลงหลักปักฐานที่บ้านป่าไม้แดง ซึ่ง ณ ปัจจุบันเราเองก็จำไม่ได้ ว่าอยู่ตำแหน่งใด ฟังว่าตำบลแม่ทะลบ ประมาณนั้น เรานั่งรถหกล้อยัดมากับชาวบ้านจำนวนมาก มาส่ง มาเที่ยว ณ ต่างถิ่น

พ่ออุ๊ยเราเป็นห่วงเรานักว่า ถ้าไปสู่เมืองนี้ชายหนุ่มไปแล้วไม่ใคร่ได้คืนเรือน ด้วยว่ามนต์เสน่ห์หรือเล่ห์แห่งไสยยะที่นั่นชุมนัก สิ่งที่พ่ออุ๊ยมอบให้เราไว้ป้องกันตัวคือคาถากันตู้ หมายถึงคาถากันคุณไสยภัยร้าย เอาเสกน้ำดื่มและล้างหน้า ท่านว่ากลางค่ำกลางคืนนอนกางมุ้งใช้เหน็บชายมุ้งให้ดี ได้ยินเสียงแมงภู่ผึ้งบินจรผิดวิสัยคือมายามวิกาล อย่างเผลอให้บิดเข้ามุ่งเด็ดขาด เหล่านี้มักเป็นของจำแลงแปลงตัวบินมาด้วยอาคม

เราเองยังนึกกลัวกับเรื่องนี้ แต่เนื่องจากนอนกันเป็นหมู่ สุ่มกันอยู่นอกชาน มีแต่ยุงร้ายที่หมายจะกินเลือด

ความที่แมลงภู่งดงาม นักสะสมก็สะสมกันอย่างไม่รู้หน่าย เราเองชอบตัวโตๆ ด้วยว่าเวลานำไปจัดนิทรรศการผู้คนจะได้เห็นฝีมือช่างได้ถนัด ส่วนนักสะสมเครื่องรางจะชอบตัวจิ๋วด้วยว่าพกพาง่าย อีกทั้งยังสำแดงฝีมือและสายตาช่าง ส่วนว่าฤทธีประสบการณ์ และสำนักที่สร้าง เก็บไว้เล่าตอนหน้าดีกว่า.