อิ่น เอย อิ่นรัก
วิลักษณ์ ศรีป่าซาง / เรื่อง
นันทพัฒน์ สุรสิงห์โตทอง /ภาพ

ไม่อยากจะเล่าเล้ยยย แต่จะเล่า จะงดเล่าเข้าวัสสาไม่ได้แน่ ก็เศรษฐกิจซุกอันเดอร์กราวด์ เหล่าประชาก็หอนไปตามระเบียบ

กำลังใจก็ให้กันจนหมดแล้ว ความมุ่งมั่นเริ่มสั่นคลอน ค้าขายวายล่อง ไม่ม่วนไม่หมาน ผู้ข้าจึงขออาสา เอาเครื่องรางสิเนหามาเป็นตัวช่วย ก็ให้พลังใจกันน่ะนะ จะว่าด้วยเรื่อง อิ่น อันมีความหมายว่า รักมาก นี้แล

อ้อแต่เดี๋ยวก่อน ข้อตกลงคือ อย่าเชื่อคำเราทั้งสิ้น เราเพียงเก็บเรื่องเก่ามาเล่าใหม่ ขอให้ถือว่า "ใช่ใส่บ่าแบกหามก็แล้วกัน"

ถ้าเราแบ่งเครื่องรางอย่างกว้างๆ พอแบ่งได้อยู่ 2 ฝ่าย คือฝ่ายกายะ กับปิยะ ฝ่ายหลังหมายถึงเรื่องเมตตามหานิยม หรืออะไรที่ทำให้คนฮักคนหูม ประมาณนั้น

ส่วนกายะ ก็ว่าด้วยเรื่องข่ามคงหนังเหนียวยิงไม่ถูกฟันไม่เข้า จะเอาแคล้วคลาดจัดอยู่ฝ่ายนี้ก็ได้

อิ่นเป็นเครื่องรางโบราณพบเห็นทั่วไปในล้านนา ในสิบสองพันนาดินแดนไทยลื้อ ลูกคนแรกรักมาก ใส่คำว่า "อิ่น" นำหน้า อิ่นแก้ว อิ่นคำ อิ่นแสง อี่อิ่น เราจึงนิยามความหมายว่า “รักมาก” รักเหลือเกิน ประมาณนั้น

รูปแบบของอิ่นเป็นรูปชายหญิงกอดกัน เอาปากจู้กัน อาจไม่ได้หมายถึงจูบก็ได้ คนโบราณเคี้ยวหมากจูบกันยาก คิดว่า เวลาแกะหินแกะไม้จะให้บิดหน้าหนีกันคงยาก จึงอยู่ในท่าจูจุ๊บ อีกทั้ง การอยู่ “ส่องหน้ากัน” ย่อมเป็นมงคลกว่า “หวิ่นหน้าหนี”

สัญลักษณ์แห่งรักมาก จึง Hug กัน เช่นเรารักลูก รักเพื่อน รักผัวรักเมีย การโอบกอด เป็นสามัญกริยาที่สำแดงความปรารถนาดี

ลูกจะไปไกล เข้าเจ้าเข้านาย ไปค้าไปขาย หาอิ่นมามอบให้ เป็นขวัญเป็นกำลังใจ หนุ่มน้อยสร้างความเชื่อมั่นในใจตน ก็หาอิ่นมาเสริมกำลังใจ ว่าเรามีของดีไว้คู่ตัวเน้อ

อิ่นบางชิ้นสำแดงอย่างโจ่งแจ้งว่าเป็นเรื่องกำหนัดพิศวาส ก็ยกแข้งยกขาเอากัน จะให้หมายความว่ากระไรเล่า ถ้าไม่ใช่อันนั้น

ด้วยภาพลักษณ์นี้หรือไม่ อิ่นเลยกลายเป็นเรื่องเสน่ห์เล่ห์หลง เป็นเรื่องลึกลับต่ำช้าลามก บางคนแค่เห็นรูปก็รับไม่ได้ แต่แอบชำเลือง

มารดาเราขายของชำ เห็นเอาอิ่นห่อผ้าแดงใส่หีดสตางค์ ว่าขอหื้อหมานๆๆๆๆ
พอขายดีก็ว่าอิ่นคงดึงคนมาซื้อของ พอขายไม่ได้ก็ไม่ได้โทษอิ่น

อิ่น คนต่างภาคเรียกว่า อิ้น น่าจะเพี้ยนไป อิ้น คนเหนือแปลว่าสีเขียว อย่างเขียวใบไม้ เขียวหัวเป็ด อิ่น ต่างจากรักยม ตรงที่ รัก-ยม แกะแยกหญิง-ชาย ส่วนอิ่นนั้นกอดกัน

อิ่นไม้แกะ ใช้ไม้ตายพรายไม่จำเพาะว่าต้องเป็นไม้อะไร คำว่าตายพรายหมายถึงยืนต้นตาย แกะพอเป็นสัญลักษณ์ก็ใช้ได้ ส่วนอิ่นหินนั้นพบจำนวนมาก ที่เก่าจริงๆ ก็หายาก แกะง่ายๆ ขีดๆ พอเห็นว่ารูปชาย และหญิง ฝ่ายนรีนั้นมีสิ่งจำหมายคือเหนือเกล้ามีมวยผม ก็เกล้ามวยอย่างสาวเหนือทั้งปวง

ชายงามท่านหนึ่งแอบถามเราว่า “อาจารย์เหย ขอหาอิ่นที่เด็ดจุกหัวออกหื้อหนูกำ” จะบ้ารึ คนโบราณเค้าคิดไม่ถึง จะให้ชายรักชาย เลยลืมสร้างไว้

อิ่นโลหะพบน้อยมาก ส่วนอิ่นจากรัฐฉานไทใหญ่ ส่วนมากเป็นงาแกะ งาชิ้นเล็กๆ แกะบ่งาม แต่ฝังในตลับสีผึ้ง ใส่ในกระบอกไม้ ที่แกะประณีตรูปชายหญิงจุ๊กกรู้ งานเก่าหายาก งานใหม่ไม่ใคร่ทำ ด้วยว่าคงแกะยากและไม่ได้ราคา สู้แกะเป็นพระสิวลีเล็กๆ ดูจะง่ายกว่า

นี่จะเขียนเล่าหลายตอนนะ อย่างเพิ่งเบื่อล่ะ.